Osmanlılarda diğer tüm toplumlarda olduğu gibi evlenme, devletin
kuruluşundan beri üzerinde önemle durulan sosyal bir kurum olarak
karşımıza çıkmaktadır. Osmanlı'da yenileşme döneminde her alanda yapılan
düzenlemeler gibi aile kurumunun oluşumunu sağlayan evlenmeler de
düzenlenmişti. Evlenme ve nikâhlara İslam hukukunun temel kurallarına
göre devletin müdahalesinin olmaması gerekirken, gelenek ve örfün
etkisiyle şekillenen evlilik ve nikâh işlemlerinin başlangıçtan itibaren
çeşitli sebeplerle düzenlenerek yasal kurallara bağlandığı
görülmektedir. Çağdaşlaşma sürecinin başladığı 19. yüzyılın ilk
yarısından itibaren toplumu ilgilendiren çeşitli alanlarda yapılan
kalıcı ve köklü değişikliklerden evlenme ve nikâhta süregelen sorunların
çözümüne yönelik yapılan yasal düzenlemeler kronolojik olarak Tanzimat
ve Meşrutiyet dönemleri alt başlıklarında incelenmektedir.